مهندس شاهین حقی، معاون نوآوری و توسعه کسب‌وکار هاب با بیان اینکه «بازی‌های جدی» بازار جدیدی برای بازی‌سازان به شمار می‌رود، گفت: با توجه به ناشناخته بودن برخی از جنبه‌های این بازی‌ها برای مخاطبان، لازم است برای جذب مخاطب، هزینه بیشتری صرف شود.
شاهین حقی، معاون نوآوری و توسعه کسب‌وکار هاب در گفتگویی عنوان کرد: اگر بخواهیم از منظر رفتاری به موضوع بازی‌های جدی نگاه کنیم، این بازی‌ها به انسان کمک می‌کنند تا فعالیت‌هایی را که نیازمند به‌کارگیری سیستم دویِ مغز هستند به‌صورت روان‌تری شروع کنند. به عبارتی آن‌ها را به سیستم یک نزدیک کنند.
وی با بیان اینکه سیستم یکِ مغز حالتی است که فعالیت‌های سریع، تکراری، احساسی و تا حدی ناخودآگاه را مدیریت می‌کند، افزود: خواندن یک متن روی بیلبورد یا رانندگی در جاده‌ای خالی و یا جمع دو عدد یک رقمی نمونه‌هایی از سیستم یکِ مغزی‌اند، اما سیستم دویِ مغز به فعالیت‌های نیازمند صرف انرژی می‌پردازد که از جمله آن‌ها می‌توان به تمرکز برای یادگیری، به خاطر آوردن موضوعی از اعماق حافظه یا ضرب دو عدد ۳ رقمی اشاره کرد.
این مقام مسئول ادامه داد: بنابراین بازی‌های جدی می‌توانند از این نظر اهمیت داشته باشند و فعالیت‌هایی مثل آموزش را تسهیل کنند. همچنین از منظر بازی‌سازان این بازی‌ها بازارِ منفک (نیچ مارکت) خود را دارند و با توجه به ماهیت محلی محتوای مورد نیاز در بخشی از آن‌ها (مانند آموزش یا شبیه‌سازی محیط‌ها)، توسعه این بازی‌ها توسط بازی‌سازان داخلی معنی‌دار است.
حقی با بیان اینکه از این لحاظ می‌توان گفت این بازی‌ها نیز بازار جدیدی برای بازی‌سازان کشور محسوب می‌شوند، اضافه کرد: درباره بازی به معنی عام، بازار شناخته شده‌ای وجود دارد که در آن، خود مخاطب بازی‌های مورد علاقه‌اش را جستجو کرده و می‌یابد به عبارتی در بازار بازی و سرگرمی نیاز شناخته شده‌ای وجود دارد که امر بازاریابی را تسهیل می‌کند.
وی اضافه کرد: اما در مورد بازی‌های جدی، این نیاز برای خود مخاطب ناشناخته است؛ بنابراین لازم است برای جذب مخاطب، هزینه بیشتری صرف شود.
به گفته حقی باتوجه به اینکه هزینه‌های تولید این بازی‌ها نیز بیشتر است، لازم است این هزینه‌ها (شامل تولید و بازاریابی) حداقل در شروع کار، توسط سایر نهادهایی که در توسعه بازی‌های جدی ذی‌نفع هستند پوشش داده شود، البته باید توجه کرد که توسعه بلندمدت این بازی‌ها نیازمند شناسایی مخاطبین خاص و همان نیچ مارکت و خدمت‌رسانی به آنان است.
معاون نوآوری و توسعه کسب‌وکار هاب عنوان کرد: نکته دیگری که باید مورد توجه باشد این است که بازی‌سازان حرفه‌ای و مطرح با توجه به علاقه و ذوقی که به بازار بازی دارند، ممکن است کمتر به سمت بازی‌های جدی کشیده شوند. علاوه بر این، ساخت بازی‌های جدی نیازمند همکاری بین بازی‌سازان و تأمین‌کنندگان محتوا یا محققین حوزه‌های مختلف است بنابراین برای رشد بازی‌های فوق لازم است مکانیزم‌های اقتصادی برای شکل‌گیری و تشویق این همکاری طراحی شوند.
حقی با تأکید بر اینکه این مکانیزم‌ها نباید به حمایت مالی تقلیل یابد، تصریح کرد: این نگاه منجر به ایجاد یک فعالیت تجاری و اقتصادی اصیل و پایدار نمی‌شود.
وی با اشاره به نقش رویداد «جایزه بازی‌های جدی» در راستای توسعه و ترویج این بازی‌ها، توضیح داد: رویدادهای این‌چنینی می‌تواند بخشی از همان مکانیزم‌های شکل‌دهنده همکاری باشد. البته باید در برگزاری این رویدادها به این مسئله توجه کرد که ممکن است در آغاز کار بازی‌های جدی در بستر حمایت‌های دولتی یا دانشگاهی شکل گیرد.
حقی ادامه داد: البته لازم است در ادامه به سمت فعالیت اقتصادی و تجاری حرکت کند؛ بنابراین انتظاری که از این رویداد می‌رود این است که در ادامه با تمرکز بیشتری به مدل‌های کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری بر بازی‌های جدی بپردازد.
وی با اشاره به لزوم حمایت از بازی‌های جدی، ادامه داد: در حوزه این بازی‌ها با مخاطبی مواجه هستیم که برای حل یک مسئله به بازی روی آورده است و هدف اولیه او سرگرمی نیست. از این لحاظ مخاطب سخت‌گیرتری داریم که نسبت به محتوا حساسیت بیشتری دارد. این حساسیت نیازمند تحقیقات علمی در حوزه بازی است، شاید عبارت جدی توصیف‌کننده این جنبه از بازی‌های مذکور است.
حقی با بیان اینکه محتوا در این حوزه بخش گرانی است که خود را در هزینه تمام شده بازی نشان می‌دهد، تصریح کرد: مقیاس این بازی‌ها نیز از نظر تعداد کاربر به مراتب کمتر از سایر بازی‌ها است ضمن اینکه این بازی‌ها عمدتاً بازار عمومی ندارند و هزینه‌های بازاریابی آن‌ها به ویژه در شروع بیش از بازی‌های دیگر است بنابراین می توان گفت در مجموع صرفه اقتصادی این بازی‌ها نسبت به سایر بازی‌ها کمتر است و هزینه‌های آن‌ها باید پوشش داده شود و ممکن است انتظارات یک سرمایه‌گذار را برآورده نکند.
حقی تصریح کرد: بنده علاقه‌ای به استفاده از واژه حمایت ندارم چون یادآور این مفهوم است که سازمانی یا نهادی پولی را در اختیار بازی‌ساز قرار می‌دهد تا بازی جدی بسازد و معمولاً خروجی چنین فرآیندی نه بازی است و نه اهداف بازی جدی را برآورده می‌کند.
وی اضافه کرد: با این‌حال در یک دیدگاه اقتصادی و تجاری، این بازی‌ها نیازمند سرمایه‌گذارهایی هستند که به دلایلی مانند مأموریت سازمانی یا مسئولیت اجتماعی سود مورد انتظار کمتری بخواهند. اگر منظور از حمایت این شکل از همکاری باشد می‌توان مدل موفقی را برای آن متصور بود.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه بازی‌های جدی سهم بسیار کمی از بازار بازی جهانی دارند، افزود: با این حال رشد آن‌ها بالا است، البته نباید در این رشد اغراق کرد. چرا که خود می‌تواند منجر به گمراه شدن سرمایه‌گذارها در کوتاه‌مدت شود که برای یک رشد بلندمدت و باثبات مضر است.
حقی با اشاره به اینکه بازی‌های معمول پیش‌برنده صنعت بازی هستند و همواره سهم اصلی را در این بازار دارند، گفت: احتمالاً همان اتفاقی که در دنیا افتاده در ایران نیز در حال وقوع است. بازی‌سازهای جدی بازار خود را پیدا می‌کنند و اکوسیستم خود را شکل می‌دهند. البته در غیاب شرکت‌های بزرگ فعال در این حوزه هم در بخش عرضه بازی و هم در بخش تقاضا و سرمایه‌گذاری ممکن است بازی‌های با هزینه کمتر در ایران توسعه یابند.
معاون نوآوری و توسعه کسب‌وکار هاب با اشاره به دلایل حمایت این شرکت از توسعه بازی‌های جدی افزود: ماهیت شرکت هاب با سهامداری یک نهاد علمی (دانشگاه شهید بهشتی) و یک نهاد تجاری (همراه اول) منطبق بر فعالیت‌های این‌چنینی است، چرا که می‌توان از توانمندی‌های هر دو بهره برد، ضمن اینکه سیاست هاب در سال جاری، تمرکز بر سرمایه‌گذاری در حوزه کسب‌وکارهای مرتبط با سرگرمی و آموزش است.
حقی تصریح کرد: بازی‌های جدی به طور خاص تقاطع این دو حوزه هستند و با توجه به سیاست‌های هاب، مشارکت در این رویداد می‌تواند برای ما ارزش‌آفرین باشد.
وی با اشاره به اینکه هاب به‌صورت اعطای جایزه در این رویداد مشارکت دارد و پس از آن بازی‌های ارائه‌شده با هدف سرمایه‌گذاری مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت، اضافه کرد: در حال حاضر علاوه بر بازی‌های معمول که هاب بر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند، چند استارت‌آپ حوزه آموزش و روانشناسی که بازی‌های جدی توسعه داده‌اند نیز در سبد سرمایه‌گذاری و انتشار هاب قرار دارند. علاوه بر این پیرو همکاری‌های هاب و بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، مشاوره‌هایی به سایر استارت‌آپ‌های همکار هاب برای بهره‌گیری از مفاهیم بازی‌سازی و گیمیفیکیشن ارائه می‌شود. البته لزوماً نمی‌توان به آن‌ها بازی جدی گفت اما همه این موارد نشان‌دهنده رویکرد هاب برای جدی گرفتن موضوع بازی است.
لازم به ذکر است: رویداد جامع جایزه بازی‌های جدی، سالانه توسط بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای تنها متولی این صنعت و با جذب حامیان این حوزه، برگزار می‌شود.
این رویداد در سومین دوره خود تلاش می‌کند تا با برگزاری سه بخش کلیدی، شامل جشنواره بازی جدی سال ١٣٩٨، هکاتون بازی‌های جدی ١٣٩٨ و سمپوزیوم بازی‌های جدی ١٣٩٨، زیرساخت‌های علمی و صنعتی را برای توسعه بیش‌ازپیش بازی‌های جدی در کشور فراهم و حلقه‌های توسعه را از تحقیقات دانشگاهی تا تجاری‌سازی محصولات موجود در صنعت تقویت کند.
